XML version dated October 16, 2025. © Douglas R. Parks, Indiana University.

84

The Fire Maker and

Why Children Misbehave

Lillian Brave

tsu  waaxeehaaniwiruúʾ  tsu  nooNAhkookaníkUx  kana-  witiwískaʾ  tákuʾ aaxihnuúkAhu. 
wiináxtš  weNAhkuRAhnuupó  piiráts  –  haáwaʾ  nikunoowituutaánuʾ  –  weNAhkukahIhnikú. 
a  čiišaáʾA  waaRUxtininoósiʾ. 

hásI  kooxiraahnaanaahúnoʾ  inoonikiišuhnaakaánu  šinaaNAhnuúkAhu. 
kooxiraahnaanaahúnoʾ. 

noowituúta  NAhkukahIhnikú. 

noowiteeRAhnuukáʾ  Ištóh. 
piirátš  witiraaNIhuúʾU  wehnaaRAhnuúka  wešohnitčeekeesštáWI. 
natš  noowitee-  naNAhuúkaʾ  –  wešohnitkaʾIhnikú  –  waaRUxtini-  noósiʾ. 
nooWIšitihčeekatawíʾIš. 

nootiwaákoʾ  aaxuhnaakaánuʾ. 

hUhtiísuʾ  nooWIšitihčeekoohUhčitaWAtwoóhAt. 
noowewi-  tiisaahnúʾ  wah  WIšititčeekoohUhčitáʾAt. 

noowitiraawičeéna  –  noowitiwaákoʾ  wah  –  si  wetAxtaNAhnaanaahúnoʾ. 

áxkUx–  tiwehnaariwiriihuunukaaʾá  noowiteéti  –  atihUx-  kúsuʾ. 
noowitUtčeekaáti. 

noowitiwaákoʾ  nikuwetAxuhnaahnaáNAt. 

noowitiinuuwáʾAx  piirátš. 
uu  witiitAhnaanu-  kaaʾuúkUt  Itkanaahtuúsuʾ. 
uu  wetikuhnaahnaanukaaʾuúkUt. 

áriišIt  tAxuhnaahnaáNIt. 
wetAxtaNAhnaanaahúnoʾ. 
nikuwetAxuhnaahnaáNIt. 
wekaakAxtaakAsškAxá. 
wekaakAxUhunaakiwá. 
piirátš  wekaakAxtaakAsškAxá. 
wah  tsu  tíNI  noowetiraateéhAt. 
tsu  wetAxtaNAhnaanaahúnoʾ. 
hásI  tinátkUx. 
nikutatuhnaasíštA  atíštIt  aaxIhunuuwaáWI  nataakuhnaakaʾIhnikú. 
wah  tsu  wetAxtaNAhnaanaahúnoʾ. 

noowitiwaákoʾ  šuxtaahnaanaWIsítIt. 
šuxtaaNAhkaaʾiíšWA. 

noowitiraáNAt. 
noowitiraanaWIsítIt  nuuwehnaraanátA. 

noowitiwaákoʾ  wetohnaahnaanukaaʾuúkUt  Itkanaahtuúsuʾ. 
noowetiraateéhAt. 
–  wekaakAxUhunaakiwaaráxtA. 
–  piirátš  wekaakAxtaakAsškAxá. 
tsu  nikuwetatíʾ  waaxeehaaniwiruúʾ. 
nikutátiʾ  NIhúxuʾ  NItkuhnaasštawaáWI. 

noowitiraanaWIsítIt  piirátš. 
tiraanaWIsítIt. 

atináʾ  tinakaákUx  –  wiítA  –  wetikuraakUhuhkaaráʾ. 
wetAhnaNAhnaanaahúnoʾ. 
wešitatuhčeekaáti  tiwenaRAhwáRIt  Itkanaahtuúsuʾ. 
neeneekuhnaahnaanukaaʾuúkUt. 
neeniiwaákoʾ  wah  hánuʾ. 
šuxtaahnaanaWIsítIt. 
wekaakAxtaakAsškAxá. 
wetAxuhnaahnáʾA  áriišIt. 

noowitiraanaWIsítIt. 
noowitiRAhkaaʾiíšWA. 

a  čiišaáʾA  waaRUxtininoósiʾ  waaxeehaaniwiruúʾ. 

wetiiNAhnaáʾu  kanaNIhkoosškáxA. 
tiíNI  tiNAsaakaríčI  nikuwetuhnaáNIt  piirátš  tinawaaríčI  wekananuhniwaáRA. 
wetiraačítA. 
nikuwetuhnaáNIt. 

tiwehnaRAhwáNA  –  piirátš  –  tinaaríčI  wiítA  áriišIt  wewititUtkahIhníkuʾ. 
witiwaákoʾ  wah  hánuʾ. 
aniišuxtaahnaáNAt. 
noowitaakUxhuhkaáraʾ. 

noowitiRAhkaaʾišwaáWA. 
anuú  noowitiraáhWA  niikohnoxtAhwáʾ. 

nawáh  wetuhnaáNIt  piirátš  wekananuunaaheéRA. 
nikuwetuhnáʾA  waaxeehaaniwiruúʾ. 
a  čii-  šaáʾA  waaRUxtininoósiʾ. 
wah  tíni  tiNAsaakaríčI  wetíʾ  satan. 

wetuhnaáNIt  piirátš  weninaanaahunáʾU  wekananuhniwaáRA  weninaanaáhNA  naapiraninoosíʾuʾ. 
piirátš  wetuhnaáNIt. 

a  či  nikiišanuhnáʾA  AhnakahIhníku  AhnuhnaasštawaáWI. 
a  –  či  –  nikiišanaačítA  AhnakawaawaahIhnikú  –  atsú  –  wetiinaanaahúnoʾ  piirátš.