XML version dated October 16, 2025. © Douglas R. Parks, Indiana University.

134

The Wild Buffalo

Dan Hopkins

wetatuuniitíštA  taNAhoosánax. 

weNAhkuraanátA  wenehkuraNAxwé  tanáhaʾ  noowitinaanunáx. 
noowitiikaníškUx. 
wenehkustuu-  wíRIt  –  čiríkU  –  witiiwanúʾ  –  áxkUx  –  číkuʾ niiNAh-  kuhtItkatítkUx  noowitiraanawikUxiwaáhAt. 
kanawitíʾ  šiNIhkuhwiisátA. 

natsú  –  wiiNAxtšutakaahuúnuʾ  –  NAhkiisAhkaʾaáhNA  witirá  xaawaarúxtiʾ. 
witikatariíʾI. 
noowitiwískaʾ  waaxtóh  koxtíʾat. 

nootitoonawaahUxítIt. 

nooWIšitiiNIstaanipákuʾ  axíʾAt. 
axíʾAt. 
kaakíʾ   naakuriiwaníkA  naáNt. 

natsú  tinaátA  wiiteešútš  kaNAtkoókuʾ. 
nootíʾAt  niiʾAhnawánu. 
nootoonawaahUxítIt  wehnunaʾiwaa-  hakú. 
–  tinaaríčI  noowitiiteéRIt. 
–  nootiináʾAx. 

tinaátA  –  xaawaarúxtiʾ  –  nootiitaRAhtšwá  wehnuh-  kUxáxI. 
natsú  nootiináʾAx. 
nuu  wenihniraanátA  nuu  wenihniraanátA  witikatiisiʾá. 

nuu  witiihaahtawiítIt. 
wehneehaahtawiítIt  wekuwi-  tuhnaaʾúʾ  Ahnaaʾá. 
nuu  wehnihniraanátA  noowi-  tikatiisiʾá. 

na  –  weneehaahtawiítIt  –  štoh  –  xaawaarúxtiʾ  –  noo-  teewíʾAt. 
nooteeʾiwooxítIt. 

witiwaákoʾ  tinaaríčI  xaawaarúxtiʾ  aninaaʾá  --  aninaaʾá  kaakiwaʾá  na  kaneeniičiikaáhuʾ. 
tsu  netčiikaáhuʾ  tsu  netwaʾá. 
wah  šuxčíWAt  sčiríhtš. 

nikunootuúta  wiináxtš  tinaaríčI  nootičíWAt  sčiríhtš  xaawaarúxtiʾ  nootiihUhtaRAhtšá. 

nuu  wenaátA  nuu  –  wenaátA  –  nootikatiisiʾá  štoh. 
nootiihaahtawiítit  štoh. 

hawa  štoh  šuxčíWAt  sčiríhtš. 

nikunootuúta  nootičíWAt  sčiríhtš. 

nootikatiisiʾá  na  nootiihaahtawiítIt. 
na  nooteewíʾAt  xaawaarúxtiʾ. 
na  xaawaarúxtiʾ  nootuhnaánuʾ. 

nootiwísAt  –  a  –  tinaákUx  wiiteešútš. 
niku-  nootuutaánuʾ. 
–  nootiiwaákUx. 
–  kostaáka  noowetii-  waákUx. 
niiháʾ  nikunootikUxtáʾAt. 
nootikoosáwiitIt. 

tsu  –  nuuwenaáʾa  –  nuuwenaáʾa  nootawísaʾ  niinaáxA  xaawaarúxtiʾ. 
–  nooteewikAsakUxítIt. 
–  čituúʾuʾ  tiitapItkároʾ. 

na  nootiRAxweesítIt. 
nootiiNAxhuunúkAt  niinaaxhuunoótA. 
noowetitákUx  niiháʾ  nii-  nawaákUx. 

tinaaríčI  –  hukós  nootIhaahkaʾiíšAt  –  nuu  weNAhkUhaahkaaríčI  weNAhkuhooRUtkatawaahakú. 
na  štoh  witeekátaʾ. 

na  noowituunaahkawiksakUxítIt  NAhkUhunaahkawitawirátA  weNAhkutoonaahkatawiráhAt. 
noowitIhunaahkawitawíRAt  tiwehniNAhwanú  tiwehniNAhwanú. 
na  hUhtiísuʾ  tsu  wekanawitiiwaaNIhuúʾU  niiʾaNAhuučitákUx. 

na  noowitIhaahkaʾiíšAt  štoh. 
NAhkUhaahkaʾiišátA  AhwitiraačeéʾA  NAhkUhaahkaaríčI. 
na  noowiteekatáʾ. 

noowituunaahkawikAsakUxítIt. 

weNAhkUhaahkaʾiišátA  tiweNAhaahkaʾiišátA  tsu  –  tinaákUx  –  wiiteešútš  nootirinuʾá. 
tičé kuta-  tootaaníštA. 

štoh  tiweNAhaahkaʾiišátA  číkuʾ wekanawiteewaaNIhuúʾU. 
nootiraaʾá  NAhkuroohUhtakaáhAt. 

tiweNAhaahkaʾiišátA  tsu  –  tinaákUx  –  witeešútš  nootikUxtakaáhAt. 
nootikúxAx  iiʾAhnuxčiisúkuku  niinakutswó. 
nikunoowititIhaahkaʾús. 

nuu  witiNAhaahkoósA  wenakataʾá  wenuutaáNA  anookaakiitákUx. 
noowitiihooRUhtákaahAt. 
nootiwaawirít. 

na  wekananiiteéRIt  nootiiNAxhuunúkAt. 
noo-  tihnunáx  niiʾaNAhaahkoóčI. 
tehniraawi-  čeéʾIs  niiʾAhnuuxaahkáxA. 
tinaaríčI  weNAhkoótA  noowituhnunaanawiksakUxítIt. 
nuukuwitaahnooRUtkUxawáNIt. 
štoh  nuukuwitáʾ. 

tiwehniNAhwanú  tiwehniNAhwanú  hUhtiísuʾ  noowitihkawi-  RAhaákuʾ. 
uu  číkuʾ noowitihkawiRAsaákuʾ. 

tinaáxA  wiiteešútš  –  nooteečítstaʾ  –  wenačíkAt  wenačíkAt. 
noowitiwískaʾ  tsu  wetAxkukUhunáhAs. 

tsu  wehnuutaánu  witeenaahkawiksaákuʾ. 
noo-  witihkawiRAhaákuʾ. 

tsu  –  wiiteešútš  tinaáxA  –  wewitiwískaʾ  wetAxkukUhunáhAs. 

na  –  nooteéʾaʾ  tanáhaʾ. 
tiihéʾ  –  NIstaakíniʾ  nootiNAstaʾiwooxítIt. 
wehniNAstaʾiwó  wehniNAs-  taʾiwó  –  nootetskaruuwáʾ  –  paátuʾ. 
tetskaruúwaʾ  paátuʾ. 

na  nootikatáʾAt. 
nootiwiítIt. 

a  noowitiwaákoʾ  nawáh  šuuxiriwátAt. 

wiiteešútš  nootiiríwatAt  na  inootiíkUx  sáhniš. 

na  niiháʾ  nikunoowitihnaaʾiitáWI  wah  wetAx-  kuunaanaahúnoʾ  –  nikuNItkuutaáNA  –  nikutshaahwaah-  nú  NItkiihuuwiraaʾaáhNA. 
tsu  weneškuunaanaa-  húnoʾ  weNAxkuutaáNA. 
xaawaarúxtiʾ  NAxuuxičitáWI  tuxkatariíʾI  –  tsu  –  kaneeniikatariíʾI. 
–  tsu  –  tiwenatohniraána  tuxkatariíʾI  --  tiwenatohniraána  tiwenaaweétA. 
nikutAxkuu-  naanaahúnoʾ  natUsuxtsaahwaahnú. 
nikutuh-  naanáʾA  tiwenatootinaaWIsá  xaawaarúxtiʾ  wenatohkoo-  tíkA. 

wah  noowitihnaaʾiitáWI  wah  xaawaarúxtiʾ  tsu  kaneeniikatariíʾI. 
–  weNAxuutuunikUxtáNIt  –  xaawaarúxtiʾ  naáNIt  nikutikatariíʾI. 
niiháʾ  neešaahkaʾii-  šátA  –  niiháʾ  tIhaahkaáRIt  –  xaawaarúxtiʾ. 
neešuutuuníkUt  anináʾU  –  xaawaarúxtiʾ–  nikutikatariíʾI  skána. 

nikunoowituúta  –  wiiteešútš  –  wehnaátA. 
nootitkaapaačíštI. 
nikunoowitiínu  xaawaarúxtiʾ  nakukatariíNU. 

nootikaaʾiíšAt. 

nootuutaanuuxítIt  –  weNAhkoótA  –  naawiinakuúnuʾ  na  nooWIšitihtaraʾóʾ  anináʾU  wiiteešútš  taanikutuúta. 

nootUtkawiiruutikUxítIt. 
tehnaraanaáNIš  NAhkuutaawaanú. 

nookaakunaaheereétIt  haáwaʾ. 
nootuutAhnoohuunaawaa-  nuuxítIt  áriišIt  tákuʾ NAhkuuxIhtakuríkUx  noowitoo-  siRAxkaáʾ. 

wah  niiháʾ  nikuwetiraáʾAt.